بوم مدل کسب و کار چیست و چطور می توان آن پیاده سازی نمود

برای بهره وری و به سرانجام رساندن ایده‌های بزرگتان به مدیریت و برنامه‌ ریزی کارها نیازمندید تا بتوانید فرآیند های کسب و کار خود را مدیریت کنید، برای شروع کسب و کار باید همه جزئیات را پیش بینی کرد تا بتوانید در حوزه کاریتان پیشرفت کنید، برای مثال در اولین حرکت بهتر است نوع مشتریان، سهامداران و شرکای خود را مشخص کنید تا برای به دست آوردن رضایت آنها برنامه ریزی کنید. بوم کسب و کار (Business Canvas) از 7 اصل مهم تشکیل شده که هر کدام از این موارد، ویژگی و عناصری را توصیف کرده است. برای مثال، چگونه محصول مورد نظر خود راتولید کنید، به  چه شکلی آن محصول را به دست مشتریان خود برسانید یا اینکه درآمدزایی حاصل از فروش چگونه انجام می‌شود.

خدمات رسانی همه ی سازمان ها یکسان نیست، به طور مثال ارتباط با مشتری و منابع مالی سازمان ها متفاوت می باشد و به همین علت نمی‌توان برای هر کسب و کار یک بوم متشابه طراحی کرد، برای مثال،  کسب‌‌وکارهای اینترنتی که با تجارت الکترونیک سروکار دارند، بوم متفاوتی نسبت به یک کسب و کار سنتی دارند.تنها چهارچوب کلی بوم‌های کسب و کار یکسان می باشد و از 7 بخش متفاوت تشکیل شده، ارزش واقعی استفاده از این بوم زمانی مشخص می‌شود که در کسب  و کار شما به طور واقعی پیاده سازی شود، مهم‌ترین مواردی که در موفقیت کسب و کار شما نقش دارد، عبارتند از:

• نحوه پیدا کردن مشتری
• نحوه برقراری ارتباط با مشتری
• منابع مالی کسب و کار
• نحوه جذب و فروش محصول

مزایای بوم مدل کسب ‌و‌ کار

با بکار گیری بوم کسب و کار می‌توانید عوامل کلیدی را برای پیشرفت و رشد کار خود تعیین کنید، اگر به دنبال شخصی برای  سرمایه گذاری کسب و کار خود می گردید ، با طراحی بوم کسب و کار می‌توانید نظر سرمایه گذاران را به خود جلب کرده و آنها را به سوی کسب و کارتان جذب کنید، با انجام این کار قادر به شفاف سازی روند کاری خود، به مشتریان خواهید بود.برای سرمایه‌گذاران بسیار مهم است که از سرمایه‌ی خودشان سود ببرند، با ایجاد یک بوم کسب و کار مناسب، این موضوع را به آن‌ها ثابت کنید، علاوه بر این با ایجاد بوم مدل کسب و کار می‌توانید روی تمام فعالیت های شرکت مدیریت داشته و آن‌ها را به دقت بسنجید.

اجزای بوم مدل کسب و کار

اجزای بوم مدل کسب و کار در حالت معمول دارای 7 بخش است که در سه بخش اصلی: برای مشتری، برای کسب و کار و ارزش‌آفرینی تقسیم می‌شوند:

• بازار هدف یا مشتریان (Customer Segments)
• ارزش پیشنهادی (Value Proposition)
• کانال‌های توزیع (Channels)
• ارتباط و تعامل با مشتریان  (Customer Relationships)
• جریان‌های درآمدی (Revenue Streams)
• شرکای تجاری کسب و کار (Partners)
• فعالیت‌ها (Activities)

همانگونه که اشاره کردیم برای داشتن یک کسب و کار موفق و با درآمد، باید بتوانید پاسخ‌های مناسبی برای تمام عوامل ذکر شده داشته باشید، در ادامه با این موارد بیشتر آشنا می شویم.

بازارهدف یا مشتریان (Customer Segments)

بازار هدف به افرادی می گویند که قرار است کالا یا خدمات شما را خریداری کنند، به طور مثال مشتریانی که به سمت کسب و کار شما می‌آیند قصد دارند کیف و کفش بخرند و نیاز های خود را رفع کنند. برای پیدا کردن مشتریان خود باید به سوالات کلیدی زیر پاسخ دهید تا بتوانید آن ها را آسان تر پیدا کنید:

• مشتری من چه شخصی است؟
• مشتری چه حسی  نسبت به خرید و استفاده محصول من دارد؟
• انتظارات مشتری از خدمات یا محصولاتی که من ارائه می دهم چیست؟

باید بدانید که دقیقا چه بخشی از بازار را هدف خود قرار داده اید؟ حتی باید بدانید چه کسانی مشتری واقعی شما نیستند و در آینده نیز نخواهند بود.

ارزش پیشنهادی (Value Proposition)

برای جلب رضایت مشتری از محصولاتی که ارائه می دهید، باید خدمات یا محصولات گوناگونی در حوزه فعالیت خود تولید کنید و برای رقابت با شرکت های دیگر ارزش بیشتر و محصول با کیفیت تری برای مشتریان ایجاد کنید، برای مثال، عناصری مانند تازه بودن خدمات یا محصولات شما می‌تواند یکی از عوامل رشد و موفقیت کسب و کار شما باشد، دیگر ارزش هایی که می توان برای بهینه سازی خدمات و محصولات شما ارائه داد، عبارتند از:

• برند کردن محصولات
• کاهش هزینه‌های شرکت
•  افزایش امنیت بیشتر برای خرید محصولات
• راحتی و آسایش بیشتر
• سفارشی کردن محصولات

این را به خاطر داشته باشید که در دنیای امروز، رقابت زیادی بین کسب ‌و‌ کارها وجود دارد، اگر می‌خواهید کسب و کاری موفق داشته باشید باید با ایجاد ارزش برای مشتریان ، آن ها را حفظ کرده و مشتریان جدیدی بیابید، همیشه این سوالات را در ذهن خود داشته باشید؛ چه ارزشی برای مشتری خود ایجاد می‌کنید؟ چرا مشتری باید محصول شما را خریداری کند؟

کانال‌های توزیع (Channels)

هر کسب و کار نیاز به مسیر های ارتباط با مشتری دارد، برای مثال می‌توانید به طور مستقیم محصولات یا خدمات خود را عرضه کنید یا از طریق شریکان و سهامداران محصولات خود را به مشتریان عرضه نماید، برای درک بهتر این موضوع باید جواب این سوالات را برای خود مشخص کنید

• مشتری برای خرید محصول باید به شرکت شما مراجعه کند یا قادر به خرید اینترنتی نیز می باشد؟
• چگونه محصولاتتان را به مشتری ارائه می دهید؟
• مشتری از چگونه باید با محصول شما آشنا شود؟

در این بخش باید بدانید مشتریان چگونه می‌توانند با شما در ارتباط باشند، چگونه انتقادات و پیشنهادات خود را به شما برسانند و شما چطور مزیت های استفاده از محصول خود را به مشتریان توصیح دهید؟

ارتباط و تعامل با مشتری (Customer Relationships)

ارتباط با مشتری یکی از کلیدی ترین عوامل رشد و پیشرفت یک کسب و کار محسوب می شود، برای جذب مشتریان ثابت، ارتباط و تعامل با مشتری بسیار مهم است و اگر با راهکارهای ارتباط بین شما و مشتریان حفظ شود، سود چشمگیری از اینکار کسب خواهید کرد، به عنوان مثال، برای تعامل با مشتری می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:

• خدمات ویژه برای مشتریان ثابت
• قرعه کشی ماهانه برای مشتریان
• ایجاد برنامه های ویژه و باشگاه مشتریان

در کل این بخش می‌تواند نشان‌دهنده‌ی روابط عمومی شما با مشتریان باشد، استفاده از شبکه‌های اجتماعی و سایر راهکارهای ارتباطی می‌توانند به موارد بالا اضافه شوند، به سوالاتی مانند اینکه آیا فرایندهای ارتباطی با مشتری به صورت سیستمی انجام می‌شود؟ آیا شما به عنوان فروشنده در انتخاب‌ محصول به خریدار کمک می‌کنید؟ نیز باید توجه داشته باشید

جریان‌های درآمدی (Revenue Streams)

درآمد حاصل از فروش محصول می‌تواند از راه های مختلفی بدست آید، درآمد بیشتر کسب‌ و‌کار‌های امروزی که در زمینه‌ی فروش اینترنتی فعال هستند به طور معمول با یک اپلیکیشن یا وب سایت همراه است، سوالات زیر می‌تواند برای تکمیل این بخش برای شما مفید باشد:

• از چه شخصی مبلغ حاصل از فروش محصول یا خدمات خود را دریافت می‌کنید؟
• از چه روشی برای ایجاد درآمد کسب کار خود استفاده می کنید؟
• آیا  تعریف مشتری و مصرف‌کننده در تجارت شما یکسان هستند؟

روش‌های درآمدزایی خلاقانه وبسیاری برای کسب درآمد وجود دارد، به عنوان مثال دریافت حق اشتراک، فروش محصول یا خدمت، دریافت سفارش برای تبلیغ کالا، واسطه‌ گری و…

شرکای تجاری کسب‌ و ‌کار (Partners)

شرکا به افرادی گفته می شود که در جریان درآمدی شما نقش بسزایی دارند و علاوه بر این می توانند بر روی کسب  و کارشما سرمایه گذاری کنند یا به عنوان یک واسطه برای پیشرفت کسب و کار شما فعالیت کنند، برای مثال، شما مغازه‌ی کفش ‌فروشی دارید و می‌خواهید کارتان را توسعه دهید، برای اینکار یک وبسایت ایحاد می‌کنید و مبلغی را به شرکت سازنده‌ی این وب سایت پرداخت می کنید تا محصولات شما به صورت اینترنتی برای خرید مشتری قرار داده شود.

بنابراین در این بخش سازنده‌ی وب سایت از شرکای شما حساب می شود، برای شناسایی دقیق شرکای خود باید به این سوالات جواب دهید: چه شرکت یا افرادی برای توسعه کسب ‌و‌کارتان با شما همکاری خواهند کرد؟ این مورد را مد نظر داشته باشید که این افراد می‌توانند شامل تبلیغ‌ کنندگان، سرمایه ‌گذاران و سایر کسانی باشند که به هر شکلی در کسب ‌و‌کارشما شریک هستند.

فعالیت‌های اصلی (Activities)

برای تولید محصول یا ارائه خدمات خود نیاز به انجام فعالیت‌هایی دارید که آن ها را می توان در دو دسته‌ی فعالیت‌های اصلی و فرعی در نظر بگیرید، آیا فعالیت‌هایی که هسته‌ی کسب و کارشما را شکل می دهد منجر به افزایش سود و ارزش برای شما می شوند؟ به‌طور کلی باید فعالیت‌هایی که در روند کاری خود دارید را در نظر بگیرید و آن‌ها را مدیریت کنید تا بتوانند باعث ایجاد مزیت رقابتی برای شما شوند.در کل، بوم مدل کسب و کار برای شروع و پایه گذاری هر کسب و کاری ضروری می باشد، اگر می‌خواهید کسب ‌وکار موفق و پرسودی داشته باشید باید قبل از هرکاری  بوم مدل خود‌را طراحی کنید.