شاخص های ارزیابی عملکرد کارکنان در سازمان

اگر در حال پیاده سازی یک نرم افزار ارزیابی عملکرد کارکنان برای سازمان خود هستید و یا تجربه پیاده سازی مدیریت عملکرد را در سازمان داشته باشید به طور قطع می‌دانید که یکی از موضوعات مهم در طراحی راهکار مدیریت عملکرد پرسنل، طراحی شاخص های ارزیابی عملکرد می باشد. مرحله اول در طراحی این شاخص، شناخت بخش های مختلف شاخص های ارزیابی عملکرد است. این بدان معناست علاوه بر اینکه برای هر حرفه چه شاخصی را مد نظر دارید؛ باید تصمیم بگیرید که از چه روشی برای طبقه بندی شاخص های ارزیابی عملکرد و کارسنجی می خواهید استفاده کنید.با نگاهی به شاخص‌های ارزیابی عملکرد متوجه می شویم که فرایند های مختلفی در طبقه ‌بندی آن‌ها به ‌کار برده شده است. برخی آن‌ها را با استفاده از نرم افزار ارزیابی عملکرد پرسنل به شاخص‌های ورودی و خروجی تقسیم کرده‌اند و برخی دیگر با استفاده از مدیریت پروژه به شاخص‌های پیشرو و یا زمان دار تقسیم‌ کرده‌اند.

مزایای شاخص های ارزیابی عملکرد

پرسنل سازمان، همیشه به دنبال دیدگاهی از نتایج عملکرد خود هستند و به پایش تغییرات عملکردی خود علاقه دارند. بنابراین لازم است در بازه زمانی مناسب شاخص های ارزیابی عملکرد برای پرسنل طراحی شود تا عملکرد و روندی کاری آن ها بر اساس این شاخص‌ها ارزیابی شود.شاخص‌های ارزیابی عملکرد پرسنل، مواردی ضروری می باشند که با بکارگیری آن ها می‌توان به اهداف از تعیین شده دست یافت. روش ارزیابی عملکرد بدون شاخص، مبتنی بر برداشت های شخصی و معیار های ذهنی مسئول بخش ارزیابی می باشد. ازآنجایی ‌که شاخص‌های مشخص شده مسیر فعالیت ها و رفتارها را در سازمان معین می‌سازند، در صورتی که این شاخص‌ها متناسب با نیاز های سازمان  طراحی نشده باشند، سازمان  و تیم شما را با شکست مواجه می کند.

انواع شاخص های ارزیابی عملکرد

در ادامه این پست به تقسیم‌بندی گوناگونی که برای طراحی شاخص های ارزیابی عملکرد پرسنل وجود دارد اشاره می‌ کنیم. همیشه برای طبقه‌بندی و ارزیابی عملکرد پرسنل، یک معیار وجود دارد. این معیار، روش عینی سنجش و ارزیابی است که بر اساس آن شاخص های مستقیم و غیرمستقیم تعریف می شود. معیار دیگری که بسیار رایج و مورد توجه مدیران است، معیار بهره‌وری می باشد. معیار بهره وری شاخص‌ها را به دو دسته اثر بخشی و کارایی تقسیم می‌کند. شاخص‌های مستقیم، غیر مستقیم؛ پیشرو و… نیز انواع دیگری از شاخص‌ها هستند که در ادامه به توضیح کامل هر یک می پردازیم.

شاخص های مستقیم و غیرمستقیم

این تقسیم‌بندی شاخص‌ها در سنجش رضایت مشتری کاربرد بسیاری دارد. زمانی که به‌طور مستقیم انتقادات و پیشنهادات مشتریان را مشاهده می کنیم، از شاخص‌های مستقیم و زمانی که که عواملی را که هم‌بستگی قوی با نظرات مشتریان دارند را بررسی می‌کنیم، باید از شاخص‌های غیرمستقیم استفاده کنیم. درنتیجه این بخش شاخص ‌های ارزیابی عملکرد پرسنل، به‌طور مستقیم و عینی موردسنجش قرار خواهد گرفت و شاخص ‌های ارزیابی عملکرد غیرمستقیم مواردی که هم‌بستگی قوی با عامل موردنظر دارد را اندازه‌گیری و بررسی می‌کنند.

شاخص های کارایی و اثربخشی

تقسیم‌بندی دیگر در ارزیابی ، طبقه‌بندی عملکرد بر اساس معیار بهره‌وری می باشد. اصلی ترین هدف هر سازمانی بهره وری و پیشرفت است که از دو بعد کارایی به معنای سنجش نحوه کارکرد پرسنل یا اثر بخشی و بهره وری از منابع موجود به معنای سنجش میزان پیشرفت سازمان برای رسیدن هدف اصلی است. برخی از مدیران بهره‌وری را به معنای انجام درست کارها با بهترین کیفیت می‌دانند. تکمیل کارها در بهترین حالت معادل کارایی نامیده می شود و به  انجام کارهای درست برای دستیابی به هدف سازمان معادل اثر بخشی می باشد. با اندازه‌گیری این دو مشخص می‌شود فرد یا سازمان در چه سطح از بهره‌وری قرار دارد.

شاخص های پیشرو و تأخیری

شاخص های تأخیری با نگاه به عملکرد گذشته پرسنل خروجی آن ها را در سیستم  بررسی و اندازه‌گیری می‌کنند؛ شاخص های پیشرو با نگاه آینده محور ورودی سیستم را بررسی می کنند و تغییر در اطلاعات سازمان فرایندها و سایر رخداد ها را از قبل پیش‌بینی خواهند کرد.به نحوی دیگر، شاخص پیشرو به دنبال رویداد و نتایج آینده است. این درحالی است که شاخص تأخیری بررسی می‌کند که با فعالیت های گذشته پرسنل نتیجه مورد نظر حاصل  شده است یا خیر. برای درک بهتر این دو شاخص، تصور کنید سازمان شما یک خودرو است؛ شاخص‌های پیشرو، از طریق شیشه جلو، به جاده پیش رو نگاه می‌کنند. شاخص‌های تأخیری، از آیینه عقب به مسیری که طی کرده‌اید، نگاه می‌کنند.برای تشخیص دادن این دو از یکدیگر این الگو را در نظر بگیرید که هر زمانی اندازه گیری شاخص ها آسان است اما تغییر و بهبود آن‌ سخت می باشد، شاخص تاخیری است و هرگاه اندازه گیری معیار ها سخت، اما بهبود و تغییر آن‌ آسان باشد؛ شاخص پیشرو نامیده می شود.یکی از نکات مهم درزمینه شاخص تاخیری و پیشرو این است که، تغییر شاخص‌های تأخیری، زمان زیادی  را صرف می کند. بنابراین سنجش آنها به ‌صورت روزانه یا حتی هفتگی کار درستی نمی باشد و صرفا وقت شما را هدر می دهد. بنابر این می توان این شاخص را بسته به معیار اندازه‌گیری، هر سه ماه یکبار بررسی کرد. شاخص های پیشرو دقیقا برعکس شاخص های تاخیری اند، شاخص‌های پیشرو با سرعت بیشتری تغییر می‌کنند. شاخص های تاخیری اغلب هر هفته مورد بررسی قرار می گیرند

سخن آخر

در این پست به معر فی شاخص های ارزیابی عملکرد کارکنان پرداختیم و سعی کردیم طبقه‌بندی جامعی از انواع شاخص‌ها ارائه و آن‌ها را به‌طور کامل شرح دهیم، تا باچشم اندازی جامع  از انواع شاخص‌ها به‌دست آوردیم، بتوانیم بر اساس عملکردی که قرار است مورد سنجش قرار بگیرد، شاخص مناسبی را برای سنجش پرسنل را انتخاب کنیم.